David Lynch: Dream on
We vertonen vanaf woensdag 22 januari, ook als dank en eerbetoon, vijf van zijn films. Op het programma staan: Lost Highway (1997), Wild at Heart (1990), Mulholland Drive (2001), Blue Velvet (1986) en The Elephant Man (1980).
Today's weather-report: In heaven, everything is fine
Terwijl een vlammenzee Los Angeles overspoelt en daarbij delen van het natuurlijke decor uit Lost Highway, Mulholland Drive en Inland Empire verkoold achterlaat, is de wereld een van haar meest bijzondere artiesten verloren. Zijn overlijden laat het door vuur geteisterde Hollywood nog dystopischer achter, en is de oorzaak van het grote verdriet in mijn borst.
De films van David Lynch raakten me op een diep niveau. Ze hadden de kracht om tegelijk zowel te ontroeren, als te laten lachen, te doen verwonderen en zelfs de stuipen op het lijf te jagen. Na het kijken bleven ze me dagenlang bij, de gebeurtenissen, de personages, de geluidsband en de muziek nog nazinderend in mijn lijf. David raakte en inspireerde niet alleen met zijn kunst, maar ook met zijn levenshouding. Zijn passionele manier van vertellen over de oorsprong van ideeën, maar ook over coffee, cookies en quinoa. Zijn filosofie, gestoeld op het geloof in het unified field – een theorie die stelt dat alles in het universum met elkaar verbonden is op een fundamenteel niveau – en zijn beoefening van transcendente meditatie, vormden de basis van zijn creatieve proces en levensvisie.
Hij had het talent om het mysterie van het universum te verbinden met de absurditeit van het dagelijks leven. Zijn aandacht hiervoor doet denken aan Carl Sagan’s reflectie over de Pale Blue Dot - de ruimtefoto van onze aarde, als haast ondefinieerbaar stipje in het universum. In Sagan’s tekst wordt de absurditeit van onze menselijke bezigheden belicht: de supersterren en leiders die we vereren, de heersers die bloed vergieten om in glorie ‘the momentary masters of a fraction of a dot’ te worden. Lynch vat het surrealisme van het dagelijks leven zo samen: “We're floating on a ball in something they call a universe, on the edge of a galaxy with about a 100 or 200 billion suns, and we are going to football games and watching TV. It's like pretty crazy.”
Vanuit dat perspectief is het helemaal niet vreemd om, vergezeld door een koe, op een straathoek in Hollywood een Oscarnominatie op te eisen voor Laura Dern. En waarom zou je de dagen geen willekeurige nummers toebedelen? Waarom zou je Vladimir Poetin niet nomineren voor de volgende ice bucket challenge? Waarom zou je niet elke dag mooi weer voorspellen, en dit delen met het internet?
Zijn liefde voor het mysterie rond ons vertrok vanuit de existentiële vraagstukken over wat het betekent om mens te zijn: “Most of us, we don’t know where we were before we were born. We don’t know for sure where we’re going after.” En hoewel David nu misschien wel meer inzicht heeft hierin, zullen we op aarde verder moeten zonder hem en zijn unieke visie.
Het is een troostende gedachte dat we toevalligerwijs, op dezelfde zwevende bal, in dezelfde tijdspanne, tijdens zijn leven - een vingerknip in een 13,8 miljard jaar oud universum - van zijn films, muziek en kunst hebben kunnen genieten. Dankjewel voor alles, David. Hopelijk tot ziens, ergens in het unified field.
Nicole Tegelaar - filmmaker